Γ" Μέρος
...ε (Εγώ), η Ρίθυμνα, χτισμένη στο ακρογιάλι, που το βρέχει το κύμα, λιμάνι, ... ... ...
"Ότι δεν έχω, άφθονα όλα τ' αγαθά της ξηράς και της θάλασσας εαυτό ξένε και συχνέ πολίτη, το έκανε η δική μου φροντίδα".
FLAMINIO CORNER "CRETA SACTA"
Οδοιπορικό στο Παλιό Ρέθεμνος
Ρέθεμνος (1540-1646). Εποχή Ενετοκρατίας στο Ρέθεμνος και στην Κρήτη γενικότερα.
Αποσπάσματα από το βιβλίο "ΟΙ ΒΕΝΕΤΙΚΕΣ ΟΧΥΡΩΣΕΙΣ".
Το 1850 ο αξιωματικός του ναυτικού G.WILKINSON μας παρουσιάζει μαζί με ένα χάρτη όλης της πόλεως, το εσωτερικό του λιμανιού. Αποτελεί μια πιστή απεικόνιση της πραγματικότητας γιατί απλούστατα θυμίζει την σημερινή εικόνα του λιμανιού. Αριστερά ο χαμηλός λιμενοβραχίονας με το φάρο που κατασκευάσθηκε από τους Τούρκους και από την άλλη πλευρά διώροφα η τριώροφα σπίτια, με ελάχιστους εξώστες, μερικά από τα οποία σώζονται και σήμερα. Η παρουσία μικρών πλοιαρίων ομολογεί ότι η κατάσταση του παρέμεινε η ίδια με εκείνη της Eνετοκρατίας.
Οι προσαμμώσεις δεν επέτρεπαν το ελλιμενισμό μεγάλων πλοίων. Ακριβώς αυτό το μειονέκτημα τονίζει και ο περιηγητής SPRATT.
Έτσι έχουμε φτάσει στις αρχές του αιώνα μας. Και πάλι οι πληροφορίες του GEROLA μας είναι πολύτιμες. Περιγράφει ο GEROLA ότι στο μυχο του λιμανιού στη Ν.Δ γωνία υπήρχαν ακόμη ίχνη από το παλιό τείχος.
Στην αρχή του μεγαλύτερου μωλου υπήρχε μια επιχωμάτωση και ένας υπόγειος χώρος, πλάτους 2 μέτρων, του οποίου τα παλιά τόξα, προς το λιμάνι ήταν κλεισμένα. Στο τοπογραφικό που μας παρουσιάζει ο GEROLA διακρίνεται το τείχος που ξεκινώντας από τον πύργο του φάρου αγκάλιαζε και έκλεινε προς το λιμάνι όλη η γλώσσα του εδάφους που ενώνει την ξηρά με το μεγαλύτερο ανατολικότερο μωλο. Το ίδιο τείχος συνέχιζε κατά μήκος της βόρειας ακτής μέχρι τη Φορτετζα και προστάτευε εκείνη την περιοχή της πόλεως από τα κύματα του φουρτουνιασμένου κρητικού πελάγους.
Το τείχος αυτό σε όλη του την έκταση, το βλέπουμε και στο σχέδιο του G. WILKINSON.
Συνεχίζεται με το Δ" και τελευταίο μέρος της Ιστορίας του Βενετσιάνικου Λιμανιού του Ρεθύμνου. (1930-1964)
Δ" Μέρος
Ρέθεμνος-περιοδος της δεκαετίας του 1930 και για την ακρίβεια εποχή μετά την Μικρασιατική τραγωδία και πριν την κήρυξη του Β" Παγκοσμίου πολέμου.
Ξεκινάμε λοιπόν για το Βενετσιάνικο λιμάνι. Σε λίγο χρόνο φτάνουμε στη Β.Δ είσοδο του οπού εκεί συναντάμε την πλύστρα όπως λένε το μέρος αυτό οι ναυτικοί. Εδώ βγάζουν από τη θάλασσα τα πλεούμενα στην ξηρά, οπού και τα επισκευάζουν. Σημερινό μέρος, το κομμάτι του λιμανιού οπού είναι το περίπτερο και τα ναυτικά γραφεία κ. Χαμαρακι. Βλέπουμε επίσης και δέντρα (αλμυρίκια) στο μέρος αυτό, καθώς και ένα μικρό κουμπέ. Καθώς προχωρούμε δεξιά και αριστερά υπάρχουν σκαλοπάτια οπού οδηγούν στον κήπο, δηλαδή ένα κοματι του λιμανιού οπού το ύψος του έφτανε μέχρι το ύψος του βορινού λιμενοβραχίονα.
Εδώ ψηλά βλέπουμε ένα καφενείο του "Κόκκινου" όπως τον αποκαλούν όλοι εδώ στο λιμάνι.
Πριν ανέβουμε τα σκαλοπάτια, δεξιά και αριστερά τους βρίσκονται υπόγειοι θολωτοί χώροι, τους οποίους χρησιμοποιούσαν οι Τούρκοι σαν αποθήκες πυρομαχικών της εποχής αυτής.
Μάλιστα υπάρχει και μαρτυρία ότι τα υπόγεια αυτά τα χρησιμοποιήσαν οι Τούρκοι σαν φυλακή για τους Τέσσερις Μάρτυρες πριν βασανιστούν και θανατωθούν κατά τρόπο φριχτό.
Δίπλα στην πλύστρα, υπάρχει μια παράγκα οπού εκεί πουλούν τα ψάρια τους οι Ρεθυμνιώτες ψαράδες.
Προχωρώντας και φθάνοντας στην απέναντι μεριά του λιμανιού, συναντάμε μια τριώροφη οικοδομή, οπού στεγάζεται το λιμεναρχείο. (Σήμερα ταβέρνα "Ο ΒΑΣΙΛΗΣ")
Προχωρώντας Ν.Α συναντάμε την αποβάθρα οπού υπάρχουν δυο ξύλινες παράγκες για τους επιβάτες των πλοίων και για τα διάφωτα εμπορεύματα οπού τα φορτώνουν από το σημείο αυτό.( Από την δυτική πλευρά του λιμανιού, διακινούνται τα μεγαλύτερα εμπορεύματα)
Στο σημείο που ενώνεται ο Βόρειος με τον Ανατολικό λιμενοβραχίονα υπάρχει ένα μικρό φυλάκιο οπού ο φαροφύλακας εξορμάει και ανεβαίνει στο φάρο, για το άναμμα και το σβήσιμο του.
Έτσι ο χρόνος περνάει και βρισκόμαστε στα 1928-1932 οπού επί Γενικού Διοικητή Κρήτης και γνωστού Ρεθυμνιώτη κ. Ασκουτση, (Βουλευτή των Φιλελεύθερων του Ελευθερίου Βενιζέλου) οπού και γίνονται πολλές αλλαγές στο λιμάνι.
Έτσι έχουμε το ξεμπαζωμα του κήπου και την μεταφορά της πλύστρας, (στο σημερινό της σημείο), το χτίσιμο του τελωνίου και μερικών ακόμη προσθηκών, έτσι ώστε να πάρει την σημερινή μορφή το Βενετσιάνικο λιμάνι.
Ο Β" Παγκόσμιος πόλεμος είναι γεγονός. Ακολουθούν τα γνωστά σε όλους μας συμβάντα, μέχρι την ήττα της Γερμανίας και την αποχώρηση των κατακτητών από το Ρέθυμνο, την Κρήτη και την Ελλάδα γενικότερα.
Τότε όμως συμβαίνει κάτι το σπουδαίο για το Ρεθυμνιώτικο λιμάνι και για όλο φυσικά το Ρέθυμνο. Οι Γερμανοί ανοίγουν τρύπες μέχρι τα σπλάχνα στη ρίζα του τείχους, οπού στηρίζεται ο φάρος, για να τον ανατινάξουν για λόγους εκδικήσεως. Αυτό όμως ματαιώθηκε τελικά χάρις στο ενδιαφέρον των τότε προκριτων του Ρεθύμνου, ώστε το λιμάνι να μείνει ανέπαφο με αντάλλαγμα. (Ανατίναξαν τρία πλοιάρια που ήταν τότε στο Βενετσιάνικο λιμάνι). Οι τρύπες αυτές στη βάση του φάρου υπάρχουν και σήμερα, όπου και μπορεί να τις δει, ο οποιοσδήποτε.
Φτάνουμε στην τωρινή εποχή.
Σήμερα το λιμάνι αυτό έχει αλλάξει μορφή και σκοπό και συγκεκριμένα δέχεται κάθε καλοκαίρι τους τουρίστες, οι οποίοι επιθυμούν να φάνε φρέσκο ψάρι και να απολαύσουν τις γλυκες βραδιές του καλοκαιριού.
Παρατηρούμε λοιπόν από την μια, έως την άλλη άκρη του, τραπέζια και όλα τα κτίρια να είναι ταβέρνες.
Έτσι το Βενετσιάνικο λιμάνι έχει γίνει από εμπορικό, τουριστικό λιμάνι και τόπος ραντεβού των περισσότερων ξένων και ντόπιων τουριστών.
Δημοσιογραφική έρευνα-Επιμέλεια-Ρετουσάρισμα
Ιωάννης Μιχ. Δογάνης
Συνταξιούχος Βιβλιοθηκάριος
http://topaliorethemnos.blogspot.com/
Ρέθεμνος (1540-1646). Εποχή Ενετοκρατίας στο Ρέθεμνος και στην Κρήτη γενικότερα.
Αποσπάσματα από το βιβλίο "ΟΙ ΒΕΝΕΤΙΚΕΣ ΟΧΥΡΩΣΕΙΣ".
Το 1850 ο αξιωματικός του ναυτικού G.WILKINSON μας παρουσιάζει μαζί με ένα χάρτη όλης της πόλεως, το εσωτερικό του λιμανιού. Αποτελεί μια πιστή απεικόνιση της πραγματικότητας γιατί απλούστατα θυμίζει την σημερινή εικόνα του λιμανιού. Αριστερά ο χαμηλός λιμενοβραχίονας με το φάρο που κατασκευάσθηκε από τους Τούρκους και από την άλλη πλευρά διώροφα η τριώροφα σπίτια, με ελάχιστους εξώστες, μερικά από τα οποία σώζονται και σήμερα. Η παρουσία μικρών πλοιαρίων ομολογεί ότι η κατάσταση του παρέμεινε η ίδια με εκείνη της Eνετοκρατίας.
Οι προσαμμώσεις δεν επέτρεπαν το ελλιμενισμό μεγάλων πλοίων. Ακριβώς αυτό το μειονέκτημα τονίζει και ο περιηγητής SPRATT.
Έτσι έχουμε φτάσει στις αρχές του αιώνα μας. Και πάλι οι πληροφορίες του GEROLA μας είναι πολύτιμες. Περιγράφει ο GEROLA ότι στο μυχο του λιμανιού στη Ν.Δ γωνία υπήρχαν ακόμη ίχνη από το παλιό τείχος.
Στην αρχή του μεγαλύτερου μωλου υπήρχε μια επιχωμάτωση και ένας υπόγειος χώρος, πλάτους 2 μέτρων, του οποίου τα παλιά τόξα, προς το λιμάνι ήταν κλεισμένα. Στο τοπογραφικό που μας παρουσιάζει ο GEROLA διακρίνεται το τείχος που ξεκινώντας από τον πύργο του φάρου αγκάλιαζε και έκλεινε προς το λιμάνι όλη η γλώσσα του εδάφους που ενώνει την ξηρά με το μεγαλύτερο ανατολικότερο μωλο. Το ίδιο τείχος συνέχιζε κατά μήκος της βόρειας ακτής μέχρι τη Φορτετζα και προστάτευε εκείνη την περιοχή της πόλεως από τα κύματα του φουρτουνιασμένου κρητικού πελάγους.
Το τείχος αυτό σε όλη του την έκταση, το βλέπουμε και στο σχέδιο του G. WILKINSON.
Συνεχίζεται με το Δ" και τελευταίο μέρος της Ιστορίας του Βενετσιάνικου Λιμανιού του Ρεθύμνου. (1930-1964)
Δ" Μέρος
Ρέθεμνος-περιοδος της δεκαετίας του 1930 και για την ακρίβεια εποχή μετά την Μικρασιατική τραγωδία και πριν την κήρυξη του Β" Παγκοσμίου πολέμου.
Ξεκινάμε λοιπόν για το Βενετσιάνικο λιμάνι. Σε λίγο χρόνο φτάνουμε στη Β.Δ είσοδο του οπού εκεί συναντάμε την πλύστρα όπως λένε το μέρος αυτό οι ναυτικοί. Εδώ βγάζουν από τη θάλασσα τα πλεούμενα στην ξηρά, οπού και τα επισκευάζουν. Σημερινό μέρος, το κομμάτι του λιμανιού οπού είναι το περίπτερο και τα ναυτικά γραφεία κ. Χαμαρακι. Βλέπουμε επίσης και δέντρα (αλμυρίκια) στο μέρος αυτό, καθώς και ένα μικρό κουμπέ. Καθώς προχωρούμε δεξιά και αριστερά υπάρχουν σκαλοπάτια οπού οδηγούν στον κήπο, δηλαδή ένα κοματι του λιμανιού οπού το ύψος του έφτανε μέχρι το ύψος του βορινού λιμενοβραχίονα.
Εδώ ψηλά βλέπουμε ένα καφενείο του "Κόκκινου" όπως τον αποκαλούν όλοι εδώ στο λιμάνι.
Πριν ανέβουμε τα σκαλοπάτια, δεξιά και αριστερά τους βρίσκονται υπόγειοι θολωτοί χώροι, τους οποίους χρησιμοποιούσαν οι Τούρκοι σαν αποθήκες πυρομαχικών της εποχής αυτής.
Μάλιστα υπάρχει και μαρτυρία ότι τα υπόγεια αυτά τα χρησιμοποιήσαν οι Τούρκοι σαν φυλακή για τους Τέσσερις Μάρτυρες πριν βασανιστούν και θανατωθούν κατά τρόπο φριχτό.
Δίπλα στην πλύστρα, υπάρχει μια παράγκα οπού εκεί πουλούν τα ψάρια τους οι Ρεθυμνιώτες ψαράδες.
Προχωρώντας και φθάνοντας στην απέναντι μεριά του λιμανιού, συναντάμε μια τριώροφη οικοδομή, οπού στεγάζεται το λιμεναρχείο. (Σήμερα ταβέρνα "Ο ΒΑΣΙΛΗΣ")
Προχωρώντας Ν.Α συναντάμε την αποβάθρα οπού υπάρχουν δυο ξύλινες παράγκες για τους επιβάτες των πλοίων και για τα διάφωτα εμπορεύματα οπού τα φορτώνουν από το σημείο αυτό.( Από την δυτική πλευρά του λιμανιού, διακινούνται τα μεγαλύτερα εμπορεύματα)
Στο σημείο που ενώνεται ο Βόρειος με τον Ανατολικό λιμενοβραχίονα υπάρχει ένα μικρό φυλάκιο οπού ο φαροφύλακας εξορμάει και ανεβαίνει στο φάρο, για το άναμμα και το σβήσιμο του.
Έτσι ο χρόνος περνάει και βρισκόμαστε στα 1928-1932 οπού επί Γενικού Διοικητή Κρήτης και γνωστού Ρεθυμνιώτη κ. Ασκουτση, (Βουλευτή των Φιλελεύθερων του Ελευθερίου Βενιζέλου) οπού και γίνονται πολλές αλλαγές στο λιμάνι.
Έτσι έχουμε το ξεμπαζωμα του κήπου και την μεταφορά της πλύστρας, (στο σημερινό της σημείο), το χτίσιμο του τελωνίου και μερικών ακόμη προσθηκών, έτσι ώστε να πάρει την σημερινή μορφή το Βενετσιάνικο λιμάνι.
Ο Β" Παγκόσμιος πόλεμος είναι γεγονός. Ακολουθούν τα γνωστά σε όλους μας συμβάντα, μέχρι την ήττα της Γερμανίας και την αποχώρηση των κατακτητών από το Ρέθυμνο, την Κρήτη και την Ελλάδα γενικότερα.
Τότε όμως συμβαίνει κάτι το σπουδαίο για το Ρεθυμνιώτικο λιμάνι και για όλο φυσικά το Ρέθυμνο. Οι Γερμανοί ανοίγουν τρύπες μέχρι τα σπλάχνα στη ρίζα του τείχους, οπού στηρίζεται ο φάρος, για να τον ανατινάξουν για λόγους εκδικήσεως. Αυτό όμως ματαιώθηκε τελικά χάρις στο ενδιαφέρον των τότε προκριτων του Ρεθύμνου, ώστε το λιμάνι να μείνει ανέπαφο με αντάλλαγμα. (Ανατίναξαν τρία πλοιάρια που ήταν τότε στο Βενετσιάνικο λιμάνι). Οι τρύπες αυτές στη βάση του φάρου υπάρχουν και σήμερα, όπου και μπορεί να τις δει, ο οποιοσδήποτε.
Φτάνουμε στην τωρινή εποχή.
Σήμερα το λιμάνι αυτό έχει αλλάξει μορφή και σκοπό και συγκεκριμένα δέχεται κάθε καλοκαίρι τους τουρίστες, οι οποίοι επιθυμούν να φάνε φρέσκο ψάρι και να απολαύσουν τις γλυκες βραδιές του καλοκαιριού.
Παρατηρούμε λοιπόν από την μια, έως την άλλη άκρη του, τραπέζια και όλα τα κτίρια να είναι ταβέρνες.
Έτσι το Βενετσιάνικο λιμάνι έχει γίνει από εμπορικό, τουριστικό λιμάνι και τόπος ραντεβού των περισσότερων ξένων και ντόπιων τουριστών.
Δημοσιογραφική έρευνα-Επιμέλεια-Ρετουσάρισμα
Ιωάννης Μιχ. Δογάνης
Συνταξιούχος Βιβλιοθηκάριος
http://topaliorethemnos.blogspot.com/
